Twee jaar geleden keken we onze ogen uit in Gränna, het zuurstokstadje van Zweden. Hier worden de wit met rode Zweedse zuurstokken gemaakt. In elk winkeltje kan je door een raam zien hoe de polkagriser-makers aan het werk zijn. En weet je wat zo leuk is? Je kan ook zelf typisch Zweedse zuurstokken maken in Gränna. Dat gaan we doen. Maar eerst een stukje geschiedenis van deze bekende Zweedse lekkernij.
De geschiedenis van de polkagriser
In 1851 wordt Amelie weduwe. In die tijd was er niets geregeld voor vrouwen die alleen achterblijven. Om voor haar zoontje te kunnen zorgen begon ze snoepgoed te maken. Vrouwen mochten niet werken, dus openlijk snoep verkopen ging niet zomaar. Pas in 1859 krijgt ze officieel toestemming voor haar snoepwinkeltje. Dan gaat het snel. Gränna ligt aan een belangrijke doorgaande weg in Zweden. Veel reizigers op weg naar Stockholm stoppen in het kleine stadje en leren zo de snoepjes kennen. Het verhaal over het snoepgoed uit Gränna verspreidt zich snel en steeds meer mensen komen er op af. De traditionele Zweedse zuurstokken zijn nuwereldberoemd en rond de kerstperiode kom je ze overal tegen.
Gränna, zuurstokstad bij uitstek
De hoofdstraat van Gränna staat vol met snoepwinkeltjes. De een karakteristiek en sfeervol, de ander duidelijk ingericht om grote groepen toeristen te verwerken. In mijn eerdere blog over zuurstokstadje Gränna tipte ik al welke winkeltjes leuk zijn om te bezoeken met kinderen. Daar kunnen we er nu een aan toevoegen: Polkapojkarna. Behalve de sfeervolle inrichting en de vriendelijke medewerkers is hier nog iets bijzonders. In dit snoepwinkeltje kan je zelf typisch Zweedse zuurstokken maken. Dat gaan we doen.
Bij binnenkomst in de winkel krijgen de kinderen meteen glimmende oogjes. Zoveel lekkers en zo mooi verpakt. “Mag ik die, mag ik die hebben, mama, ik wil die, mama, mama”. Ja, mama hoort jullie wel, maar ik ga niet meteen snoep kopen. We kijken eerst hoe de professionele polkagriser-makers hun werk doen. Soepel rollen ze de slierten suiker uit. Helemaal gelijkmatig. Allemaal even dik en even lang. Als ze klaar zijn mogen we zelf aan de slag.
Typisch Zweedse zuurstokken maken
We hangen onze jas op en wassen onze handen. Een van de medewerkers vertelt ons eerst meer over de geschiedenis van de zuurstokken in Gränna. Ondertussen staat er op het vuur een pot te pruttelen. Er zit suiker, water en azijn in dat tot 150 graden wordt verwarmd. De temperatuur komt heel precies. Wordt het warmer, dan verbrandt de suiker en dat proef je. Naast de pruttelende pot staat een rvs aanrechtblad. Niet zomaar eentje horen we, maar een blad dat wordt gekoeld met water. Als het mengsel de juiste temperatuur heeft wordt het op het aanrechtblad gegoten.
Nu is het tijd om kleurstof toe te voegen zodat de karakteristieke zuurstok kan worden gemaakt. We leren dat het gebruik van de kleur en de smaak los van elkaar staat. Het mengsel dat met de rode kleurstof is gemengd, wordt apart gelegd. In het andere deel wordt de pepermuntsmaak toegevoegd. Het witte gedeelte wordt deels met de hand gekneed en daarna met een machine. Het suikermengsel wordt uitgetrokken en dubbelgevouwen en dat meerdere keren. Zo komt er lucht bij. Dat helpt om de zuurstok zacht te houden.
Het witte en rode gedeelte zijn samengevoegd. Het suikermengsel weegt nu 3,5 kg en wordt in gelijke stukken verdeeld. Normaal gesproken levert dit mengsel 64 zuurstokken van elk 50 gram op. Als de professionals een uur aan de slag zijn maken ze zo 200 zuurstokken.
Workshop polkagriser maken
Nu is het onze beurt om aan de slag te gaan. We moeten gelijkmatig rollen en regelmatig draaien. Door het draaien ontstaat de spiraalvormige rode tekening in de zuurstok. Gelijkmatig rollen valt niet mee. Voor je het weet is het gedeelte waar je je handen hebt het dunste geworden. Als anderen het doen ziet het er zo makkelijk uit….
Dochter M. en zoon C. rollen geconcentreerd hun zuurstokmengsel. Als de slierten lang genoeg zijn, komt een van de medewerkers met een schaar. Hij knipt de slierten doormidden en dan begint het rollen opnieuw. Zo ontstaan er steeds meer zuurstokken. C. komt wat lengte te kort om goed aan de tafel te staan en zijn handjes zijn niet zo groot. Het rollen kost hem daardoor meer moeite. Het mag de pret niet drukken. Ik hoor ze helemaal niet meer kletsen. Het rollen van de zuurstokken vraagt al hun aandacht. Nog een keer worden ze doormidden geknipt. Weer rollen. En dan hebben de zuurstokken het juiste formaat. Ze worden op een rollende plaat gelegd met een ventilator erboven. Zo koelen de zuurstokken verder af.
We zien nu dat het niet zo makkelijk is om alle zuurstokken helemaal gelijk te krijgen zoals ze in de winkel liggen. Dat is echt vakmanschap. Onze zuurstokken zijn eerder wortelvormig, heel dik of juist dun. Het maakt niet uit. Deze zijn niet voor de verkoop, deze krijgen wij mee naar huis.
Nog een laatste handeling is er nodig: in het papier rollen. Een precisie werkje dat aan M. en C. wel besteed is. Alle zelfgemaakte zuurstokken gaan in een tasje. Helemaal trots lopen ze de werkruimte uit.
En ja, vooruit, ze mogen in de winkel een zuurstok uitzoeken in hun favoriete smaak.
Praktische informatie
Wil jij zelf typisch Zweedse zuurstokken maken in Gränna? De workshop duurt ongeveer een uur. Het is voor kinderen vanaf 7/8 jaar goed te doen. Een bijzondere ervaring om zelf een echt traditioneel Zweeds product te maken. Voor een gezin van 4 personen betaal je 2600 SEK (circa 270euro, 2016). Meer informatie over reserveren en prijzen voor andere groepsgroottes is te vinden op de website van Polkapojkarna.
Zelf typisch Zweedse zuurstokken maken in Gränna, zou dat iets voor jouw gezin zijn?
Meer lezen
Nieuwsgierig wat er nog meer in het noorden van Smaland te doen is? Klik & kijk voor meer inspiratie:
- ZuurstokstadjeGränna
- Getingaryds Camping ten noorden vanGränna
- Astrid Lindgren Varld oftewel Pippi Langkous Park
- Direct naar alle blogs over Zweden
KidsErOpUit is te volgen opFacebook,InstagramenX (voorheen Twitter).
Dit blog kwam tot stand in samenwerking met Visit Sweden en de regio Smaland. Zoals je van ons gewend bent delen we altijd eerlijk onze eigen mening en ervaringen.
