Idar-Oberstein, hét Edelstenenland waar kinderen zelf edelstenen zoeken

De regio rondom Idar-Oberstein staat bekend als Edelstenenland. Met haar kinderen van 16, 8 en 6 jaar bezoekt Mieke de edelsteenmijnen, een historische edelsteenslijperij en zoeken ze zelf naar edelstenen. De buit mag mee naar huis!

EdelsteinLand rond Idar-Oberstein: marketingtruc of de waarheid?

Edelstenenland (EdelsteinLand), zo noemt men de regio rondom de stad Idar-Oberstein op de Hunsrück. Is het een marketingtruc van het regionale toeristische bureau? Of kunnen we hier inderdaad edelstenen zoeken én vinden? Onze jongens van 8 en 6 jaar hopen op het laatste en zoeken thuis handschoenen en veiligheidsbrillen op. De dochter van 16 diept een paar edelsteenarmbandjes uit haar sieradenbakje en hoopt op aanvullingen. 

Om met het einde te beginnen: ja het is echt waar! Bij ons thuis prijkt nu op tafel een mooie bak met zelf gevonden edelstenen!

Handschoenen zijn een aanrader voor kinderen om zelf edelstenen te zoeken in het edelsteencamp bij de Steinkaulenberg.
Handschoenen zijn een aanrader voor kinderen bij het zelf edelstenen zoeken in het edelsteencamp bij de Steinkaulenberg.
Onze opbrengst: zelf gevonden edelstenen en wat je vindt, mag je houden!
Onze opbrengst: zelf gevonden edelstenen en wat je vindt, mag je houden!

In dit filmpje krijg je alvast een indruk van activiteiten met edelstenen vlakbij Idar-Oberstein:

Weiherschleife, slijperij voor edelstenen

En nu het hele verhaal over ons dagprogramma in Idar-Oberstein in het Edelstenenland.

Het centrale punt is de Steinkaulenberg, in deze berg bevinden zich de edelsteinmijnen. Aan de voet stroomt het riviertje de Idarbach, waaraan een historische edelsteenslijperij uit 1754 staat. Deze Weiherschleife is een van de laatst overgebleven slijperijen aan deze beek en aangedreven door een waterrad. Het is een klein schuurtje, waarin dit oude ambacht gedemonstreerd wordt. 

De historische edelsteenslijperij wordt aangedreven door een waterrad.
De historische edelsteenslijperij wordt aangedreven door een waterrad.
Het is eigenlijk een klein schuurtje, waarin vroeger de ruwe edelstenen bewerkt werden tot prachtige (kunst)voorwerpen.
Het is eigenlijk een klein schuurtje, waarin vroeger de ruwe edelstenen bewerkt werden tot prachtige (kunst)voorwerpen.

Nederlandse uitleg en zelf proberen: leuk voor kinderen

De demonstratie in de slijperij is voor de kinderen goed te volgen. De gids doet alles voor en laat daarna de kinderen het na doen. Ondertussen luisteren we naar de Nederlandse uitleg via de geluidsinstallatie.

Een pittig beroep was het edelsteenslijpen, dat wordt snel duidelijk. Schuin liggend op een houten balk met je handen in het koude water, dicht tegen een slijpsteen. De kinderen doen het na en krijgen direct een beeld bij de vroegere tijden. Wat een beroep zeg! 

Daarna mogen de kinderen zelf even slijpen: liggend op een houten werkbalk aan de grote slijpsteen die wordt aangedreven door water.
Demonstratie van het polijsten van een vijzel, vaak gemaakt van edelsteen vanwege de hardheid.
Het resultaat is een supergladde steen.

Showroom en mulitimediashow over edelstenen

In het naastgelegen entreegebouw is een showroom vol edelstenen en kunstwerken, waarvan de meesten gemaakt zijn in de regio Idar-Oberstein. En met het hier veelvoorkomende edelsteensoort agaat. Hier is de multimediashow van de Weiherschleife ‘Het geheim van de edelstenen’ te zien.

In deze filmzaal wordt met een prima toegankelijke film het ontstaan van edelstenen uitgelegd. Er zijn vulkanen actief geweest in de regio Idar-Oberstein en daarom is hier veel agaat, amethist, jaspis, rookkwarts en bergkristal gevormd. In beide zalen is uitleg in het Nederlands te horen. Mijn zoon K. van 8 jaar is onder de indruk: vulkanen zo dicht bij huis! 

K. verbaast zich over het versteende hout. Niet van Duitse oorsprong, maar wel heel interessant om te zien.
K. verbaast zich over het versteende hout. Niet van Duitse oorsprong, maar wel heel interessant om te zien.
Fluoriserende mineralen zonder blacklight…
… en fluoriserende mineralen mét blacklight!
In de laatste zaal mogen de edelstenen aangeraakt worden. Ook staat de geldwaarde erbij. Het is een grappige en leerzame zaal voor kinderen.
In de laatste zaal mogen de edelstenen aangeraakt worden. Ook staat de geldwaarde erbij. Het is een grappige en leerzame zaal voor kinderen.

Met kinderen naar de Weiherschleife in de regio Idar-Oberstein

Op het terrein bij de historische Weiherschleife is het voor kinderen goed vertoeven. Er zijn waterfietsen te huur in de vorm van zwanen. Hiermee kun je een rondje maken over de grote vijver. Er zijn een speeltuin en een restaurant op het terrein. De twee toiletgebouwen zijn voorzien van verschoontafels voor baby’s. 

De toegangsweg naar de historische edelsteenslijperij in Idar-Oberstein.
De toegangsweg naar het terrein van de historische edelsteenslijperij in Idar-Oberstein.
Bij het entreegebouw vergapen de jongens zich aan de reusachtige edelstenen.
Bij het entreegebouw van de edelsteenslijperij vergapen de jongens zich aan de reusachtige edelstenen.
T. probeert een grote slijpsteen uit. Het gaat niet vanzelf.
T. probeert een grote slijpsteen uit. Het gaat niet vanzelf.
Op het terrein van de Weiherschleife is een mooie speeltuin. Fijn voor de kinderen om even uit te razen na de rondleidingen.
Op het terrein van de Weiherschleife is een mooie speeltuin. Fijn voor de kinderen om even uit te razen na de rondleidingen.

Steinkaulenberg, edelsteenmijn in Idar-Oberstein

De historische edelsteenslijperij Weiherschleife in Idar-Oberstein ligt aan de voet van de Steinkaulenberg, waarin de edelsteenmijnen zich bevinden. Daar is ook het zoekgebied, waar we zelf gaan zoeken naar edelstenen. Vanaf de edelsteenslijperij is een wandelroute naar de Steinkaulenberg uitgezet van circa een half uur. Vanwege onze planning kiezen we voor de auto.

Lees ons dagprogramma en hoe je ook andere keuzes kunt maken onder het kopje ‘Praktische informatie’ onderaan dit blog. 

Zelf zoeken op het verzamelterrein of op het edelsteencamp

Vanaf de parkeerplaats bij de Steinkaulenberg lopen we via het geologiepad naar het zoekgebied en de edelsteenmijnen. Onderweg komen we langs grote stenen en zwerfkeien. Het zoekgebied bestaat uit het edelsteencamp en het verzamelterrein. Dit laatste is aan te bevelen voor kleinere kinderen. Hier vind je kleinere mineralen en edelstenen, die dagelijks worden bijgevuld.

Met houwelen en spades op zoek naar edelstenen

Bij het edelsteencamp is de zoektocht lastiger. We krijgen houwelen en spades en mogen zelf graven en spitten. De toegang tot het zoekgebied is steeds per twee uur. Alles wat we vinden, mogen we houden, zo legt de toezichthouder uit. Daar worden wij Nederlanders enthousiast van! Ook onze puber (16 jaar) werkt hard mee en vindt als eerste edelstenen. Na afloop hebben we een flinke bak vol stenen die mee naar huis gaan. 

Tip: neem zelf (werk)handschoenen en beschermbrillen mee. Het is pittig werk om te hakken en te graven in de rotsachtige grond. Bestel ze hier:

werkhandschoenen voor kinderen
veiligheidsbril voor kinderen

Houwelen en spades mogen gebruikt worden.
Houwelen en spades mogen gebruikt worden.
Pittig werk hoor, want de grond is rotsachtig!
Bezoekers van het zoekgebied hebben twee uur de tijd om edelstenen te zoeken. Achter het hek is het verzamelterrein, hier kun je met kleinere kinderen zoeken.
Yes, onze 16-jarige heeft als eerste een edelsteen, een paarse amethist.
Na afloop mogen we onze buit schoonspoelen en meenemen.
Na afloop mogen we onze buit schoonspoelen en meenemen.

Edelsteenmijnen in de Steinkaulenberg, een ondergrondse sprookjeswereld

Vanaf het zoekgebied is het een klein stukje lopen naar de ingang van de edelsteenmijnen in de Steinkaulenberg. Hier is een entreegebouw met de kassa, toiletten, (kleine) horeca en picknickbanken. Handig als je even moet wachten op de volgende rondleiding.

We hebben warme kleding mee, maar dat is niet nodig. Het is niet koud in de mijngangen. Stevige wandelschoenen aantrekken is genoeg, veiligheidshelmen zijn aanwezig. De wandelpaden in de mijn zijn prima begaanbaar. Ook hier is een Nederlandse audiotour aanwezig via een oortje. 

Sprankelende edelstenen in de mijnen van de Steinkaulenberg

Eerst is het donker in de mijn, maar nadat de gids enkele lichten aanzet zien we de sprankelende edelstenen in de wanden van de mijn. Een prachtige sprookjeswereld komt tevoorschijn. We zien verschillende soorten edelstenen en het is heel bijzonder om deze in hun natuurlijke omgeving te zien. Vooral agaat en amethist komen hier veel voor. Maar ook bergkristal en jaspis krijgen we te zien. 

De gids legt uit hoe de edelsteenzoekers vroeger te werk gingen. In het donker met alleen een walmend olielampje, liggend in een smal gangetje. De snelheid: een meter per jaar per man. Als de gids alle lichten uitdoet en alleen een olielampje aansteekt, maakt dat de vroegere situatie duidelijk. Dat deze mannen niet oud werden, maakt diepe indruk op onze jongens. Ze werden meestal niet ouder dan papa!  

Het wandelpad naar het zoekgebied en de mijnen in de Steinkaulenberg is een geologie-leerpad. We zien grote stenen en zwerfkeien
Het wandelpad naar het zoekgebied en de mijnen in de Steinkaulenberg is een geologie-leerpad. We zien grote stenen en zwerfkeien.
De Steinkaulenberg-mijnen hadden vroeger verschillende ingangen.
Het entreegebouw met kassa, horeca en toiletten bij de ingang van de edelsteenmijnen.
Het entreegebouw met kassa, horeca en toiletten bij de ingang van de edelsteenmijnen.
Helmen zijn verplicht, niet vanwege vallend gesteente, maar omdat de gangen soms laag zijn. Kinderen kunnen overal prima lopen.