Wie kent Hamelen niet? Nou, de kinderen van blogger Jolinda. Haar oudste kinderen hadden wel eens een sprookje op tv gezien over de rattenvanger van Hamelen, maar hadden er geen idee van dat plaats ook echt bestaat. Jongste dochter had nog nooit van het sprookje of de stad gehoord. Als ze toch in de buurt is met haar gezin, om de kerstmarkten van Hannover te bezoeken, besluit Jolinda om er op de terugweg langs te gaan. Ze vertelt jullie alles over haar ervaringen in Hamelen met kinderen.
Hamelen met kinderen: onze ervaringen
Het is een mistige ochtend als we vanaf Hannover binnen een uur naar Hamelen rijden. “Kennen jullie het verhaal van de rattenvanger van Hamelen?” Twee van onze drie kinderen hebben er wel eens van gehoord, voor onze jongste dochter vertellen we het verhaal als voorbereiding op ons bezoek aan het stadje in Nedersaksen. Als we bij het einde van het verhaal zijn, klinkt er een piepstem vanaf de achterbank. “Ik wil helemaal niet naar Hamelen en die rattenvanger!”
We verzekeren haar ervan dat dit allemaal lang geleden is gebeurd. Om precies te zijn in 1284, toen zou er volgens een Duitse sage een rattenplaag zou zijn geweest in Hamelen. Een onbekende man met een toverfluit wist de ratten weg te lokken. Toen hij niet zijn beloofde betaling kreeg, nam hij alle kinderen mee door te spelen op zijn fluit. Dit verhaal is vooral bekend geworden doordat de Gebroeders Grimm het opnamen in hun publicatie ’Duitse Sagen’ rond 1845.
Bezienswaardigheden in Hamelen
Wij beginnen ons bezoek bij het toeristenbureau van Hamelen, dit ligt aan de rand van de historische binnenstad. We worden opgewacht door de Nederlandstalige stadsgids Vera, die ons mee zal nemen naar het centrum.
We bekijken eerst een informatiefilm over Hamelen. De beelden zijn in de zomer opgenomen en wij zijn onder de indruk van de mooie natuur, je kunt hier vast heerlijk wandelen op een zonnige dag. Hamelen is niet heel groot en telt nog geen 60.000 inwoners. Een prima bestemming om een dag voor uit te trekken. Wij willen dan ook in 1 dag alle bezienswaardigheden van Hamelen bekijken en gaan daarom op pad met een stadsgids.
Vera laat ons als eerste een sculptuur zien van, hoe kan het ook anders, de rattenvanger. Achter hem aan een rits kinderen. Het beeld is te vinden op een groot plein waar de markt wordt gehouden. Vera vertelt ons dat er verschillende verklaringen zijn voor het bekende verhaal van de rattenvanger. De meest plausibele is volgens haar dat in die tijd in het Oosten van Duitsland een tekort was aan arbeidskrachten en dat er in Hamelen en in andere delen van Nedersaksen jongeren zijn geronseld. Ze vertelt ons ook over de versie waarin het zou gaan om een kinderkruistocht en ook de versie dat de kinderen lepra hadden en weggevoerd zijn.
Hoe het precies zat blijft een raadsel, maar de meest logische verklaring van het verdwijnen van kinderen vinden wij ook de versie over de arbeidskrachten. We bekijken de sculptuur van dichtbij. Op de achtergrond zien we minder aantrekkelijke bouwwerken, grote flatgebouwen in de bouwstijl die in de jaren 70 gebruikelijk was. Betonnen blokkendozen. Voor mooie architectuur moet je in de historische binnenstad zijn, we volgen Vera op weg daarheen.
Rattenfängerhaus
Via een voetgangerstunnel komen we uit bij een van de bekendste gebouwen van Hamelen: het Rattenfängerhaus. We zien hier een inscriptie van de kinderuittocht. Het gebouw stamt uit 1602-1603 en is rijkelijk versierd. Er is een restaurant te vinden waar je goed terecht kunt voor bijvoorbeeld een lunch. Er zijn kindermenu’s die bij onze kinderen goed in de smaak vallen. Knapperige frietjes en malse kip, dat gaat er wel in.
De rondleiding door de stad gaat verder langs alle bezienswaardigheden. Als je niet op stap gaat met een gids zoals wij, dan is het zeker aan te raden om het spoor van de ratten te volgen. Duizenden ratten zijn te vinden in de straten van Hamelen, net als vroeger, alleen zijn ze nu van brons.
Aan de zijkant van het Rattenfängerhaus is een straat, de Bungelosenstrasse. Volgens Vera mag hier tot op de dag van vandaag geen muziek gemaakt worden. Via deze straat zou de rattenvanger met zijn fluit de kinderen uit de stad hebben geleid. Mijn jongste dochter gaat iets dichter bij me staan en is opgelucht als we de smalle straat weer verlaten.
Wij gaan verder naar enkele uitbundig vormgegeven gebouwen. Of eigenlijk zijn het voornamelijk de voorgevels die er sierlijk uitzien. Vera vertelt ons dat het vroeger gebruikelijk was om een façade voor een gebouw te plaatsen als je niet genoeg geld had om het hele gebouw rijkelijk te versieren. Dit verklaart ook meteen de uitdrukking steenrijk. Als je veel geld had, kon je een huis van steen betalen. Of in ieder geval een voorgevel.
De Wesenerrenaissance
We stoppen bij een prachtig gebouw. Een van de vele voorbeelden die we in Hamelen tegenkomen van de Wesenerrenaissance. Deze Noord-Duitse architectuurstijl kom je vooral tegen in Hamelen en omgeving in volle glorie. De typische kenmerken zijn de rijke gevelversieringen met diamantstenen, maskers en monsterachtige koppen, maar ook kleurrijke sierlijsten met wapens. Vooral de rijk versierde erkers vallen op.
Het gebouw waar we voor staan heeft helemaal bovenin een kop, een soort teken dat de eigenaar van het pand neerkijkt op het gewone volk. Het was toen niet ongewoon dat een buurman probeerde om er schepje bovenop te doen. Naast het pand zien we een nog mooier gebouw. De rijkdom van de inwoners rond 1600 en daarna komt voornamelijk door de handel in granen.
Nederlandse burgemeester in Hamelen
Als we aan de markt voor het Dempterhuis staan, vertelt Vera ons dat de oorspronkelijke bewoner een Nederlander was. Tobias Dempter, hij was geboren in Deventer, maar vluchtte in 1591 toen deze stad in protestantse handen kwam. Hij liet het huis in Hamelen bouwen en schopte het later nog tot burgemeester van zijn nieuwe woonplaats.
Hochzeitshaus met bijzonder klokkenspel
Een van de hoogtepunten van ons bezoek aan Hamelen is het Hochzeithaus, gebouwd in 1610. Niet vanwege de binnenkant, het is gesloten als wij er zijn, maar vanwege het bijzondere klokkenspel. Om 13.05, 15.35 en 17.35 openen de bronzen deurtjes en zien we het verhaal van de rattenvanger van Hamelen aan ons voorbij trekken. Vooral mijn jongste dochter vindt dit prachtig.
Mocht je een bezoek aan Hamelen brengen, zorg dan dat je op een van de genoemde tijdstippen bij het Hochzeithaus even naar boven kijkt. Het pand is gebouwd om feesten en bijeenkomsten in te houden.
Openluchttheater op het plein
We verlaten de oude binnenstad om nog even bij de rivier de Weser te kijken. In de zomer kun je hier een boottochtje ondernemen en zo de stad vanaf een andere kant bekijken. Vera vertelt ons dat toeristen hier volop gebruik van maken. “In de zomer is de musical of het theater in de stad ook ontzettend leuk om met kinderen te bekijken.” Wij hebben pech, tijdens de wintermaanden zijn er geen uitvoeringen.
Vanaf half mei tot en met midden september is er elke zondag om 12 uur een uitvoering van het Rattenvangeropenluchtspel op het plein bij het Hochzeithaus en de St.Nicolaaskerk. Ook is er een musical ‘Rats’, deze wordt op dezelfde plek op woensdag om 16.30 uur tijdens de zomermaanden opgevoerd. Beiden zijn gratis te bezoeken.
Kerstmarkt van Hamelen
De grote attractie van Hamelen in de winter is de kerstmarkt. Na het bezoeken van de drukke kerstmarkten in Hannover is dit voor ons een welkome afwisseling. Wel de gezellige kerstsfeer, maar niet de grote mensenmassa. Wij hebben al wat oudere kinderen en merkten dat zij dit prima aan konden, maar ik kan me voorstellen dat je met kleine kinderen eerder kiest voor een charmante en kleinschalige kerstmarkt zoals in Hamelen.
Dit jaar, december 2019, is de kerstmarkt extra lang en blijft ook nog een paar dagen na kerst, tot 30 december. Op zondag 29 december is er een koopzondag in Hamelen.
Museum in het Leisthaus
Onze stadswandeling zit erop en Vera raadt ons aan om op te gaan warmen in het museum. In het mooie pand Leisthaus is uiteraard van alles te bekijken over de geschiedenis van de rattenvanger. Er is ook een mechanisch rattenvangertheater, dat helaas een storing heeft als wij er zijn. We maken een rondje door de verschillende ruimtes van het museum. “Mam, is er in dit museum ook iets leuks te doen?” Mijn kinderen zijn gewend aan musea met iets meer interactie. We besluiten om een volgende attractie te bezoeken; de glasblazerij van Hamelen