Berlijn met kinderen bezoeken? Doen! Berlijn is de stad die getekend is door de Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog. De stad die jarenlang doormidden werd gesneden door de Muur. Is dat een goede citytrip bestemming om met kinderen in de basisschoolleeftijd heen te gaan? Hoe gaan we een 6- en 8-jarige uitleggen wat er is gebeurd?
Tijdens onze stedentrip Berlijn met kids hebben we het zelf kunnen ervaren. Onze 5 dagen zijn in ieder geval voorbij gevlogen en we hebben genoten van een hele afwisselende citytrip.
Dit blog verscheen voor het eerst in 2016 is in 2022 voorzien van een update
In dit blog ‘Stedentrip Berlijn met kinderen’ laat ik zien wat we elke dag hebben gedaan, geef ik inzicht in de kosten en vertel ik je meer over de Berlin Card. Later volgen er afzonderlijke blogs over bezienswaardigheden, natuurlijk allemaal voorzien van praktische tips.
Handig om te weten: we vertrokken de dag na Kerst en kwamen op Oudejaarsavond weer thuis. Berlijn in de winter dus!
Ligging Berlijn
Kinderactiviteiten in Berlijn: 10 tips voor een eerste keer Berlijn met kinderen
Voor de snelle lezers heb ik hier alvast de kinderactiviteiten in Berlijn die wij hebben gedaan. Lees vooral hieronder verder om er meer over te ontdekken en te lezen welk hotel geschikt is voor gezinnen.
Top activiteiten in Berlijn met kinderen op willekeurige volgorde:
- Koepel van de Reichstag
- Labyrinth Kindermuseum
- Berlijnse Muur bij de Bernauer Strasse
- Luchtballon Die Welt
- Naturkundemuseum met de T-Rex
- DDR Museum
- Chocoladewereld van Ritter Sport
- Zoo
- LEGOLAND Discovery Center
- East Side Gallery
Hoe we Berlijn van dag tot dag hebben gezien lees je in dit blog.
Stedentrip Berlijn met kinderen
Berlijn is de hoofdstad van Duitsland. Het is een grote stad met heel veel bezienswaardigheden en soms grote afstanden. Dat betekent dat we keuzes moeten maken. Vooraf heb ik daarom veel gelezen op WattedoeninBerlijn.nl en Berlijn-Blog.nl. Hele handige blogs voor iedereen die naar Berlijn gaat. We willen zeker iets mee krijgen van de geschiedenis, maar de kinderen niet belasten met te ingrijpende verhalen. Die verhalen gaan ze over een paar jaar vanzelf horen, als ze er de goede leeftijd voor hebben. Het is dus zoeken naar een balans.
Voor vertrek maak ik een globaal schema van wat we willen zien en wat goed te combineren is. Elke dag kiezen we voor een mix van ontspanning en historie.
Stedentrip Berlijn met kinderen: dag 1
Vanuit onze woonplaats Deventer gaat er een rechtstreekse trein naar Berlijn. We vertrekken ‘lekker vroeg’, zelfs zo vroeg dat er op zondag nog geen bus rijdt… Oeps, geen rekening mee gehouden. Dan maar met de auto en deze ergens in de achterliggende woonwijk parkeren. Om 8.19 uur rijden we met de ICE Deventer uit. Zo’n 5 uur later staan we op Berlin Hauptbahnhof.
Met de trein naar Berlijn is niet duur. Als je op tijd boekt betaal je maar 39 euro voor je treinkaartje. Afhankelijk van de leeftijd van je kinderen en of ze in Nederland KidsVrij hebben, reizen ze (bijna) gratis.
Boek je treinkaartje naar Berlijn makkelijk via de site van NS International
Ik koos een hotel direct naast Berlin Hauptbahnhof. Lekker makkelijk als je met kinderen en koffers aankomt. In het Meininger Hotel mochten we direct naar onze kamer. Even alles installeren: bedden verdelen en naar het toilet. Jassen weer aan en hup, naar buiten. Na 5 uur in de trein zijn we toe aan beweging en frisse lucht.
Ook naar het Meininger Hotel? Boek ‘m hier makkelijk & snel bij Booking.com
We wandelen vanuit ons hotel naar de Reichstag en de Brandenburger Tor. Via Unter den Linden lopen we verder. Mijn dochter heeft in haar kinderreisgids Berlijn gelezen over Ampelmann, het poppetje dat in Berlijn op de verkeerslichten staat. Als we langs de merchandise shop komen, dan weet ze het wel: “Hier wil ik echt naar binnen, dat is Ampelmann!”. Van haar zakgeld koopt ze een mooie en stevige schoudertas van het grappige mannetje.
Ik wil heel graag een paar kerstmarkten bezoeken. Gelukkig zijn er in Berlijn meerdere kerstmarkten nog open, sommige zelfs t/m het einde van de kerstvakantie. We gaan eerst naar de sfeervolle Gendarmenmarkt en lopen daarna door naar het Rote Rathaus. Vooral deze laatste valt in de smaak, niet gek, want hier is voor kinderen van alles te doen. Er zweeft zelfs een kerstman in z’n slee door de lucht. Op beide kerstmarkten eten en drinken we iets. Dat is direct ons avondeten. Lekker makkelijk na zo’n lange dag.
Met het openbaar vervoer gaan we terug naar het hotel.
Blogs over dag 1:
- Met kinderen met de trein naar Berlijn
- Meininger Hotel: nette en goedkope familiekamer in Berlijn
- Met Ampelmann door Berlijn
- Met kinderen naar de kerstmarkten in Berlijn
Stedentrip Berlijn met kinderen: dag 2
Vandaag begint de dag met een echte kinderactiviteit: het Labyrinth Kindermuseum. We weten niet precies hoelang we erover doen met de U-bahn en dus vertrekken we op tijd. Vanaf halte Osloer Strasse is het 10 minuten lopen naar het museum. Hoewel museum? Het is meer een educatief leer- en ontdekcentrum.
Tijdens ons bezoek is het thema bouwen en stadsplanning. M. en C. sjezen in rolstoelen over een parcours, bouwen met een hijskraan een huis en knopen stokken aan elkaar om een tent te maken. We lunchen hier en daarna mogen ze nog 15 minuten spelen. Met twee boze kinderen lopen we daarna de deur uit. Ze willen nog lang niet weg!
Met de U-bahn gaan we naar het centrum. Gelukkig zijn we een half uurtje onderweg, dus de boze buien zijn verdwenen als we uitstappen bij de Brandenburger Tor. We lopen naar het Holocaust Monument. Een van de meest historisch gevoelige plekken die we bezoeken in Berlijn.
C. denkt, terecht, dat het een soort speeltuin is. Je zou van blok naar blok kunnen springen, maar dat mag niet. Kleine en grote mensen hebben moeite om zich in te houden. Ergens middenin het monument vertel ik ze meer over de achtergrond. Op hoofdlijnen. Dat is op deze plek en voor deze leeftijd voldoende. M. is zichtbaar geraakt door het verhaal.
Een stukje verder staat er een bord langs de kant van de weg. Hier was, of eigenlijk is, Hitlers bunker. Onder de grond en je kan er niets meer van zien. We proberen uit te leggen hoe groot de bunker is en hoe dik de wanden. M. vraagt: “Maar waarom zat hij onder de grond?”. We vertellen nog iets over wat hij allemaal gedaan heeft en dat hij zich zo beschermde tegen de bommen. De ene na de andere vraag volgt en we geven zo duidelijk mogelijk antwoord. Duidelijk, maar wel de kinderversie. Geen leugentjes, maar geen details die ze op deze leeftijd niet hoeven te weten. Ze accepteren het.
We lopen verder richting Checkpoint Charlie en het Mauer Museum. Bij Topographie des Terrors zien we voor het eerst een stukje van de Muur. Topographie des Terrors zou ik graag een keer willen bekijken. Hier kan je rondleidingen doen waarbij verteld wordt over de Gestapo-praktijken. Geen plek voor jonge kinderen. Dit blijft op mijn lijstje voor een volgende keer in Berlijn.
Checkpoint Charlie was een van de grensovergangen tussen tussen Oost- en West-Berlijn. Nu is het een ontzettend toeristische plek. Te toeristisch naar mijn smaak. We bezoeken het Mauer Museum dat hier staat. Ook daarvan ben ik niet onder de indruk: onoverzichtelijke presentatie, te lange teksten, druk. Sowieso niet aantrekkelijk voor kinderen en ook voor volwassenen vind ik het geen aanrader. Ik ben teleurgesteld over de manier waarop dit stukje van de geschiedenis wordt gepresenteerd, zowel in het museum als daarbuiten.
Op weg naar Checkpoint Charlie zagen we een luchtballon. Dat lijkt mij leuk: Berlijn van bovenaf bekijken. M. en C. zien dat ook wel zitten, Gerard hoeft niet zo nodig. Met z’n drieën gaan we omhoog. Het is koud boven, maar het uitzicht is de moeite waard. Ik vind het een bijzondere ervaring. Na onze ballonvaart bekijken we even het Trabi Museum, niet groot, wel geinig om even gezien te hebben. Dan is het al etenstijd.
Met de U-bahn gaan we naar Friedrichstrasse. In ons ANWB-gidsje van Berlijn wordt in de categorie “Goedkoop en lekker” het restaurant Hans im Gluck getipt. De rij voor de deur belooft al veel goeds. Na 10 minuten wachten hebben we een plekje. Wat een mooi interieur! Overal zien we berkenstammetjes en andere natuurlijke elementen. Dat geeft een hele fijne sfeer, ook al zit het restaurant helemaal vol. Op de menukaart vinden we heerlijke burgers en cocktails. Een fijne combinatie voor G. en mij. M. en C. zijn wat kieskeuriger en eten alleen patat. Ook prima, het is vakantie.
Blogs over dag 2:
- Labyrinth Kindermuseum in Berlijn
- De restanten van de Berlijnse Muur: waar moet je met kinderen heen?
- Berlijn vanuit een luchtballon bekijken
- Goed en voordelig uiteten met kinderen in Berlijn
Stedentrip Berlijn met kinderen: dag 3
Tijdens de voorbereiding van onze citytrip Berlijn zag ik het: vanaf 17 december 2015 is T-Rex Tristan Otto te zien in het Naturkunde Museum. C. is dol op dino’s, dus dit mogen we echt niet overslaan. Het museum gaat om 9.30 uur open en vanuit ons hotel lopen we er in 15 minuten heen. De rij voor de kassa begint zich al te vormen en we zijn blij dat we op tijd zijn.
In de eerste hal van het museum zien we dat hier ook het grootste dino skelet ter wereld te zien is. Zelfs voor niet dino-gekken indrukwekkend om te zien. T-Rex Tristan Otto is een bijzondere. Het skelet is zilverkleurig geworden door jarenlange invloed van mineralen in de bodem. We bekijken ook de rest van het museum. Als we naar buiten lopen zien we een rij van enkele honderden meters lang. Iedereen wil T-Rex Tristan Otto zien!
Vanaf het Naturkunde Museum is het een klein stukje lopen naar de Bernauer Strasse. Na de kater bij Checkpoint Charlie wil ik zien of er meer authentieke stukken van de Muur te vinden zijn. De Bernauer Strasse spreekt mij veel meer aan. Hier kan je echt zien hoe het vroeger was. Het bezoekerscentrum en het Gedenkstätte Berliner Mauer geven gratis informatie over de geschiedenis.
We bekijken eerst 2 korte films bij het bezoekerscentrum en bij het Gedenkstätte Berliner Mauer wordt er meer verteld over de menselijke kant. Dit is ook voor M. en C. goed te doen. Ik vertaal de film in snel tempo van Engels naar Nederlands, zodat de kinderen er ook iets van mee krijgen. Het blijft voor hen een ongrijpbaar fenomeen: een muur middenin de stad, dat mensen willen vluchten, het verschil tussen Oost en West. De Koude Oorlog is voor hen heel lastig te begrijpen. Logisch ook, het is voor hen een erg abstracte oorlog die niet simpel uit te leggen is.
We pakken de U-bahn en gaan naar de Brandenburger Tor. Op straat eten we Berlijnse curryworst en we hangen wat rond totdat het 14.30 uur is. We gaan de glazen koepel van de Reichstag beklimmen en hebben hiervoor gereserveerde kaartjes met een vast tijdstip. Eenmaal boven lopen we via de hellingbaan omhoog. Een audioguide vertelt in het Nederlands over alles wat we zien. Heel handig met kinderen. We hebben ontzettend geluk met het weer. Het is helder en we kunnen ver kijken.
Het wordt tijd om de kinderen meer te laten zien over het leven in de DDR. Met bus 100 (die langs alle bekende bezienswaardigheden komt) laten we ons naar het DDR Museum rijden. Voor het eerst moeten we in de rij staan en in het museum is het ook hartstikke druk. Het DDR Museum is erg interactief en afwisselend. Er is veel informatie, maar alles wordt in kleine en visueel aantrekkelijke porties gepresenteerd. Zeker de moeite waard.
Bestel je ticket hier online voordat je op reis gaat zodat je niet in de rij hoeft te staan!
Op mijn lijstje met bezienswaardigheden in Berlijn staan nog een paar dingen. We weten al dat niet alles lukt. Ook Potsdam en Sanssoucis moeten we bewaren voor een andere keer. We hebben nog wel tijd voor de chocoladewereld van Ritter Sport. Op weg naar het hotel komen we hier bijna langs. We kijken onze ogen uit in de kleurrijke winkel en de kinderen mogen beide een eigen Ritter-reep laten samenstellen. We moeten 45 minuten wachten totdat deze klaar is en gaan in het naastgelegen Lafayette warenhuis eten. Crêpes en quiche. Lekker en makkelijk zo. Na het eten halen we de Ritter repen op en al smullend gaan we terug naar het hotel.
Blogs over dag 3:
- Dino-fan? Bezoek T-Rex Tristan Otto bij het Naturkunde Museum Berlijn
- De restanten van de Berlijnse Muur: waar moet je met kinderen heen?
- De glazen koepel van de Reichstag beklimmen met kinderen
- Maak je eigen chocola bij Ritter Sport Chocoladewinkel in Berlijn
Stedentrip Berlijn met kinderen: dag 4
Middenin Berlijn ligt een van de dierentuinen. Tijdens een citytrip met kinderen is dit een leuke afwisseling. Met het weer hebben we nog steeds geluk: helder en zonnig. Wel is het gaan waaien vanuit het oosten, brr, koud! De Zoo heeft van alle Duitse dierentuinen het meest veelzijdige aanbod van dieren. Het is ook een oude dierentuin en dat zie je bij sommige verblijven duidelijk terug. Maar er is ook vernieuwing en dat levert een paar echte pareltjes op. Het pinguïn verblijf is een van onze favorieten. Zo leuk om de pinguïns zo duidelijk te zien. Ze lijken zelfs gericht op de bezoekers af te komen. In een halve dag lopen we de hele dierentuin door. Ons tempo ligt vanwege de koude oostenwind vrij hoog, op een zonnige zomerse dag kan je je hier zo een dag vermaken.
We lunchen op de kerstmarkt bij de Gedachtniskirke en bekijken ook de nieuwe kerk die hier is gekomen. Als M. de kaarsjes ziet, zegt ze: “We gaan naar opa”. Met z’n allen steken we twee kaarsjes aan voor opa. Wat een mooi moment en wat lief dat ze zo stilstaat bij haar opa die 1,5 jaar geleden is overleden. Het is tijdens de vakanties bijna traditie aan het worden: in een katholieke kerk een kaarsje aansteken voor hun gereformeerde opa…
Buiten lopen we verder over de kerstmarkt en dan gaan we door naar de KaDeWe. M. heeft er in haar boekje over gelezen en wil deze winkel zien. Direct na de val van de Muur kwamen de Oost-Duitsers in de KaDeWe en zouden zelfs onwel geworden zijn toen ze de overvloed aan eten en spullen zagen. Nu merk je daar niets meer van. Behalve dat het nog steeds heel veel overvloed is en je er vooral hele dure merken vindt. Beetje Bijenkorf-achtig.
We hebben tijd over en besluiten naar de East Side Gallery te gaan. Hier staat ook een stukje van de Muur. Na de te toeristische variant en de educatief verantwoorde versie, komen we nu bij een kunstzinnig gedeelte. Kunstenaars hebben de Muur voorzien van kunstwerken die een relatie hebben met de geschiedenis van de Muur. Dit gedeelte is aantrekkelijk voor alle leeftijden. M. en C. genieten gewoon van de mooie plaatjes en kleuren, wij kijken verder naar de betekenis van de afbeeldingen. Een heel toegankelijk stukje geschiedenis dat iedereen op z’n eigen wijze kan ervaren.
