Bij Berlijn denk je natuurlijk aan de Berlijnse Muur. Ook als je met kinderen naar deze stad gaat kan je restanten van de Berlijnse Muur bekijken. Saskia bezocht verschillende delenvan de Muur en ontdekte dat overalop een andere manier met de geschiedenis wordt omgegaan. Lees nu verder en ontdek hoe het is om met kinderen de Berlijnse Muur te beleven.
De Berlijnse Muur: een stukje geschiedenis
Toen er in 1945 een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog werd Duitsland verdeeld. In het westen werden Frankrijk, Engeland en Amerika de baas en de Sovjet-Unie zwaaide de scepter in het oosten. Ook Berlijn werd verdeeld. In het Oosten heerste al snel de Sovjet-terreur. Veel Oost-Duitsers gingen via Berlijn naar West-Duitsland. Dit tot grote ergernis van de Sovjet-Unie. Op 14 augustus 1961 ging de grens in Berlijn dicht. Eerst met prikkeldraad, maar al snel werd er een muur geplaatst. Pas 28 jaar later, op 9 november 1989, ging de grens weer open en viel de Muur. Berlijn werd weeréén stad.
Wij hebben tijdens ons bezoek aan Berlijn dit verhaal verteld aan dochter M. (8) en zoon C. (6). De vluchtverhalen vonden ze erg bijzonder om te horen, maar het is heel moeilijk voor hen om zich een voorstelling te maken van de situatie in Oost-Berlijn tijdens de Koude Oorlog. Om hen toch een indruk te geven bezochten we ook het DDR Museum.
Ik neem jullie in dit blog mee langs de restanten van de Berlijnse Muur die wij hebben bezocht en vertel je waar je nog meer stukken van de Muur kan vinden. Achtereenvolgens komen voorbij:
- Berlijnse Muur bij Topographie des Terrors
- Checkpoint Charlie
- Mauer Museum
- Bernauer Strasse
- East Side Gallery
- Overzicht van nog meer restanten van de Berlijnse Muur
De Berlijnse Muur bij Topographie des Terrors
Topographie des Terrors is niet een bezienswaardigheid voor jonge kinderen. Hier is een tentoonstelling te zien over de wreedheden van de SS en de Gestapo. Maar, op de rand van het terrein staat een gedeelte van de Berlijnse Muur. Op weg naar Checkpoint Charlie lopen we er toevallig langs. C. vindt het niet zo boeiend en bij M. zien we vooral dat er van alles in haar hoofd gebeurd. Ze denkt na over de Muur, de vragen komen nog niet.
Als we verder lopen zien we in de bestrating een aanduiding op de plek waar de Muur stond. Dan komen langzaam de vragen en opmerkingen: “Was hier de Muur ook?”, “Maar ze konden er toch overheen klimmen?” en “Met een boormachine maak ik zo een gat hoor”.
Het wordt tijd om naar Checkpoint Charlie en het Mauer Museum te gaan.
Checkpoint Charlie
Checkpoint Charlie is een van de bekendste grensovergangen. Hier ging je van het Amerikaanse gedeelte van West-Berlijn naar Oost-Berlijn. Dat klinkt heel makkelijk, maarals gewone Oost-Berlijner kreeg je geen toestemming om naar het Westen te gaan. Ik wilde deze historische plek heel graag zien. Ik zal het kort houden: sla maar over dit stukje!
Midden op de weg staat een oude grenspost. Links en rechts rijdt het verkeer er langs terwijl de toeristen proberen over te steken. Je kan er tegen betaling op de foto met twee ‘Amerikaanse soldaten’. Het rood-gele licht van McDonalds voelt voor mij op deze plek ongepast. In de drukte proberen we de kinderen iets uitleg te geven, maar dat kan je beter op een andere plek doen.
Checkpoint Charlie is gratis toegankelijk. Op de foto met de ‘Amerikanen’ kost 3 euro.
Mauer Museum
Bij Checkpoint Charlie is het Mauer Museum te vinden. Dat lijkt ons een goede plek om de kinderen meer te vertellen over de geschiedenis van de Muur. Helaas verkeerd ingeschat. Het Mauer Museum lijkt wel in de tijd te hebben stil gestaan. Er mist interactiviteit en overzichtelijkheid. Overal hangt informatie aan de muur, grote lappen tekst. C. ontdekt nog een beeldscherm, maar het geluid is niet te verstaan en dus haakt zelfs hij snel af.
In elke ruimte proberen we snel de grote lijnen of opvallende details te ontdekken. Dan vertalen voor de kinderen en hopen dat ze inmiddels niet verder zijn gelopen. Pas bij een foto van twee koffers waarin iemand opgevouwen de grens over werd gesmokkeld krijgen we hun aandacht erbij. Je ziet vooral bij M. de hersens kraken, ze vraagt zich duidelijk af waarom men zo moeilijk moest doen.
We gaan even in de filmzaal zitten en vallen middenin een film waarin een gezin met een luchtballon probeert te vluchten. Ze landen helaas te vroeg en komen in sper-gebied terecht. Ik vind het al behoorlijk spannend, maar voor C. is het te spannend. M. en G. blijven nog eventjes kijken en C. en ik wachten buiten de filmzaal. Ik weet niet hoe de film afloopt maar vertel hem dat het echt goed is gekomen, anders hadden ze deze film toch niet kunnen maken? Dat gelooft hij meteen.
Enigszins teleurgesteld lopen we weg bij Checkpoint Charlie en het Mauer Museum. We besluitenlater tijdens onze stedentrip Berlijn op zoek te gaan naar een meer authentiek stuk van de Muur.
De entree voor het Mauer Museum is 12,50euro voor volwassenen en 6,50euro voor kinderen van 7 t/m 18 jaar. T/m 6 jaar mogen ze gratis naar binnen. Wil je foto’s maken? Dan betaal je 2 euro extra. Alle genoemde prijzen zijn uit 2016.
Entree van het Mauer Museum, met paspoorten van heel veel landen aan de muur.
Bernauer Strasse: Gedenkstätte Berliner Mauer
Bij de Bernauer Strasse kan je de Muur zien zoals deze was. Dan bedoel ik niet alleen de Muur zelf, maar ook de aangrenzende zone waarin allerlei andere hindernissen waren aangebracht. Wij stappen uit bij S-bahnhof Nordbahnhof. Vanaf hier kan je langs de Bernauer Strasse naar het Mauerpark lopen. Wij doen dat niet (brrr, het is hartje winter en koud!) en lopen een stukje van de route.
We beginnen bij het Bezoekerscentrum aan de overkant van de straat. In de filmzaal worden twee films getoond over de Berlijnse Muur. Beide zijn informatief ingestoken en daardoor ook geschikt voor kinderen. Wel moet je zelf snel vertalen als ze geen Duits of Engels spreken. Door de film wordt goed duidelijk dat de Muur meer was dan alleen een muur. Voor M. wordt nu duidelijk dat je niet even met een boor een gaatje in de Muur kon maken. Alles begint voor haar op z’n plek te vallen.
Buiten staat een origineel gedeelte van de Muur. Op een hele toegankelijke en informatieve manier is te zien hoe het vroeger was. Soms subtiel door een verandering in de bestrating, soms duidelijk herkenbaar omdat elementen van vroeger bewaard zijn gebleven. Een monument geeft een gezicht aan diegene die zijn gestorven bij hun vluchtpoging.
Bij het Informatiecentrum gaan we naar binnen. Vanaf de bovenste verdieping kan je de omgeving overzien en een echt gedeelte van de Muur met de tussenliggende ruimte en een wachttoren bekijken. Het is voor ons niet voor te stellen dat zo’n brede zone dwars door de stad liep. Hier besef je pas een klein beetje hoe ingrijpend dat was. In de tentoonstellingsruimte lezen we vluchtverhalen. De teksten zijn niet te lang en nodigen uit om te lezen. M. en C. willen het liefst dat ik alle verhalen voor ze vertaal, maar ik vind ze niet allemaal geschikt voor hun leeftijd. Heel gericht kies ik er een paar uit.
Het Bezoekerscentrum en Informatiecentrum zijn gratis toegankelijk.
East Side Gallery
In een ander deel van Berlijn treffen we een heel ander stuk van de Muur. Vanaf S/U-bahnhof Warschauer Strasse lopen we naar East Side Gallery, een gedeelte van de Muur langs de rivier de Spree. Kunstenaars hebben de Muur beschilderd. Het is voor kinderen een wat ‘luchtiger’ gedeelte van de Muur om te bekijken. Zij zien de mooie schilderingen en de kleuren. Wij zien het verhaal erachter, een groot deel van de afbeeldingen grijpt namelijk terug op de geschiedenis van de Muur of heeft iets te maken met vrede.
Onderstaande foto’s geven een indruk van East Side Gallery.
East Side Gallery is gratis toegankelijk.
Nog meer restanten van de Berlijnse Muur
Naast de plekken die wij hebben bezocht zijn er meer bezienswaardigheden die iets te maken hebben met de Berlijnse Muur. Zo is er op de Potsdamer Platz ook een stukje Muur te zien, inclusief enkele informatieborden. Wij liepen er langstoen we op weg waren naar LEGOLAND Discovery Centre, je zal begrijpen dat de focus van de kinderen niet bij de Muur lag….
Vlakbij Checkpoint Charlie hebben we wel echt iets gemist. Hier is de Wall te bezoeken, een panorama van Asisi. Berlijn-blogger Wattedoeninberlijn.nl schreef er een uitgebreid blog over en nu heb ik nog meer spijt dat we niet naar binnen zijn gegaan. Het panorama geeft een beeld van het dagelijkse leven in Berlijn in 1980. Je ziet in een beeld de luchtigheid van het leven in West-Berlijn en het hele andere leven in Oost-Berlijn. Het schijnt heel indrukwekkend te zijn en ik schat in dat het M. en C. zeker had geholpen om het verschil tussen Oost en West te begrijpen. De Wall is tijdelijk in Berlijn, maar als ik alle berichtgeving lees dan is er alleen maar sprake van verlenging.
Hoe zouden jouw kinderen het vinden om de restanten van de Berlijnse Muur te bekijken? Of ben je al een keer geweest? Dan vinden we het leuk als je je ervaringen hieronder wil delen.
Berlijn is voor ons een van de meest kindvriendelijke steden om te bezoeken. Wil jij er ook heen? Boek dan direct je stedentrip Berlijn.
Meer lezen
Nieuwsgierig wat er nog meer met kinderen in Berlijn te doen en te beleven is? Klik & kijk voor meer inspiratie:
- Stedentrip Berlijn met kinderen
- Met Ampelmann door Berlijn
- Maak je eigen chocoladereep bij Ritter Sport
KidsErOpUit is te volgen opFacebookenTwitter.
Het bezoek aan het Mauer Museum is deels gesponsord. Zoals je van ons gewend bent delen we altijd eerlijk onze eigen mening en ervaringen.
Mooie reportage.
In april ’89, dus nog net vlak voor de val, ben ik als 21 jarige scholier (MTS Hoogeveen) naar west- en oost Berlijn geweest. Zeer indrukwekkend en west- en oost Berlijn was een wereld van verschil destijds. De echte zeer streng beveiligde Check Point Charlie door geweest waar je via een lange rij 1 voor 1 een klein kamertje door moest waar een DDR ‘generaal’ met hoge pet op een soort verhoging je paspoort bestudeerde en je indringend aankeek/bekeek… Ben hierna nog niet weer geweest maar staat zeker nog een keer op de planning.
Dank je wel!
Bijzonder omdat zo bewust te hebben meegemaakt! Ik ben in ’87 en ’88 in Polen geweest (als kind) en kan me vooral de sfeer (of het gebrek daaraan…) en de armoede/soberheid herinneren… Het is nu bijna niet meer voor te stellen. Berlijn zal je ook niet meer terug herkennen.