Heb je ooit ónder een stad gewandeld? Door gangen die al eeuwen geleden zijn aangelegd om de stad te verdedigen? Annemiek ging met haar gezin op ondergronds avontuur en bezocht de Kazematten van Maastricht. Ze ontdekte dat onder deze stad een enorm gangenstelsel is gebouwd, kazematten genaamd. Lees je mee?
Onderweg naar de Kazematten van Maastricht
“Kom jongens, lange broek aan, vest aan, we gaan ónder de stad lopen”. Twee paar verbaasde ogen kijken me aan? Het is begin juli, best wat fris, maar geen weer voor én een lange broek én een vest. En hoezo ónder de stad? Mijn uitleg die volgt maakt vooral mijn zoon F. meteen enthousiast: “Een ondergronds gangstelsel in Maastricht? Cool!”.
Onderweg richting Kazematten vertel ik dat het gangstelsel al in 1600 werd gebouwd. Er ontstaat een discussie waarin mijn kennis van de vaderlandse geschiedenis op de proef wordt gesteld. Vooral de Tachtigjarige Oorlog geeft wat vraagtekens. Was die nu wel of niet in Nederland? En wanneer was dat ook weer precies? Wie vocht er tegen wie? F. is overtuigd van zijn gelijk en als we later de gids horen vertellen moet ik mijn verlies accepteren.
Bastion Waldeck
De rondleiding start buiten bij de rode deur van het Bastion Waldeck, gelegen in een klein stadsparkje aan de rand van het centrum van Maastricht. We worden welkom geheten door de gids en krijgen informatie over de plek waar we staan. Om ons heen zien we vooral veel groen en we staan in een soort gracht. Voor ons ligt het bastion en achter ons de rode deur die toegang geeft tot de kazematten. Het bastion maakt deel uit van de vestingwerken van Maastricht en is gebouwd naar aanleiding van een belegering van de stad in 1673. Hierbij sneuvelde D’Artagnan, één van de Drie Musketiers.
De gids opent de rode deur en neemt ons mee naar binnen. Daar vertelt hij aan de hand van oude kaarten over de geschiedenis van de stad en de belegeringen die hebben plaatsgevonden. Ook legt hij uit hoe de gangen en de gracht buiten werden gebruikt als verdedigingsmiddel tegen ongewenste gasten. Vijandige soldaten werden in de val gelokt en werden van achteren beschoten. Ze konden geen kant op en vonden de dood in de gracht.
Er wordt verteld waarom de schietgaten er zo uitzien en waar de bovenste rij gaten voor dient. Hoe soldaten destijds de taken verdeelden: wie vult de geweren met kruit en wie gaat schieten. Hoe de gangen vol kwamen te hangen met kruitdampen en de luchtgaten voor frisse lucht konden zorgen.
De afdaling gaat beginnen
Na de inleiding mogen we de gangen in. De gids deelt petroleumlampen uit en geeft instructies: alleen volwassenen mogen de lampen dragen en een van de lampdragers sluit de rij. Stiekem vind ik het best spannend, zo die donkere gangen in. De kinderen daarentegen lopen relaxed achter de gids aan.
We gaan een steile trap af en moeten bukken. De gangen zijn nauw en best laag. De muren zijn verstevigd met bakstenen. Op centrale plekken waar meerdere gangen samenkomen is een luchtkoker die voor frisse lucht zorgt. Boven de gangen zien we nummers geschilderd, waarschijnlijk om verwarring te voorkomen.
De gids vertelt hoe de gangen werden gebruikt om tegenstanders in de val te lokken en hoe explosieven bij doorgangen werden geplaatst om ze geen kans te geven dichterbij te komen. Het is duidelijk: in die tijd werd al flink nagedacht over misleiden en uitschakelen. Vooral F. luistert met grote ogen naar deze spannende verhalen.
Op handen en knieën
Dan wordt gevraagd wie er een stukje door een gang wil kruipen. Faas biedt zich direct aan als vrijwilliger. Door een stoffig mergelgangetje baant hij zich op zijn knieën een weg naar buiten. Gelukkig mag hij een zaklamp meenemen. Hij duikt de gang in om een stukje verderop zijn gezicht weer te laten zien. ‘Het was wel heel krap hoor, daarbinnen!’
Tijdens de rondleiding wordt niet alleen verteld over het gebruik van de kazematten tijdens de Tachtigjarige oorlog. In de Tweede Wereldoorlog werden de gangen gebruikt als schuilkelder. We nemen plaats op lange houten banken en stellen ons voor hoe hier honderden mensen dagenlang hebben gezeten, wachtend tot het ‘sein veilig’ klonk. De kinderen kijken ons vragend aan en kunnen het zich maar moeilijk voorstellen.
Bij de laatste ruimte aangekomen, vertelt de gids over de tijd dat een kernoorlog dreigde. In die tijd werden de kazematten ingericht als schuilplaats bij een eventuele kernaanval. Ook dit is voor de kinderen moeilijk te beseffen. Er staan stapelbedden klaar en er hangen waarschuwingsbrieven uit kranten van die tijd. F. wil wel even een bedje testen en probeert het zware onderwerp zodoende wat luchtig te houden.
Daglicht en frisse lucht
Na het uittesten van de stapelbedden is de rondleiding afgelopen en gaan we weer naar buiten. De gids opent een deur en gaan een trap op. We blijken op een heel andere plek te zijn uitgekomen, midden in een woonwijkje. Onze ogen moeten wennen aan het daglicht en ineens voelen we weer hoe warm het buiten is.
Omdat het lekker weer is, besluiten we de stad in te lopen. We lopen via het Tongerseplein naar de Tongersestraat en lopen langs de universiteit, de toneelacademie en het conservatorium. Via de stadsmuren en het stadspark brengen we een kort bezoekje aan D’Artagnan en keren terug richting auto.
Praktische informatie
Een rondleiding door de Kazematten van Maastricht duurt ongeveer 1 uur en is geschikt voor kinderen vanaf 8 jaar. De rondleiding is helaas niet geschikt voor kinderwagens, rolstoelen en mensen die slecht ter been zijn. De temperatuur in de kazematten is rond de 10-15 graden, ook in de zomer, dus denk aan een extra vest of jas.
Volwassenen en kinderen vanaf 12 jaar betalen 6,60 euro per persoon, kinderen tot 12 jaar betalen 5,20 euro. Tickets kun je het best vooraf online kopen, dan ben je zeker van je plekje. Ter plekke zijn soms nog enkele tickets beschikbaar maar deze kun je alleen met je pin betalen. Op de website vind je een link naar de online ticketdienst. Bestelde kaarten worden niet teruggenomen.
De rondleiding door de kazematten van Maastricht start bij het bastion Waldeck, nabij het Tongerseplein. Vanuit de stad wordt de wandelroute naar het Bastion met zwart-gouden bordjes aangegeven. Parkeren kan in de omliggende straten van het Tongerseplein, waarbij je rekening moet houden met parkeerkosten.
Had jij al van de Kazematten van Maastricht gehoord?
Ligging Kazematten van Maastricht
Meer lezen
Wil je weten wat er nog meer te doen is in Maastricht en Zuid-Limburg? Klik & kijk voor meer inspiratie:
- StedentripMaastricht
- Overnachten bij Stayokay Maastricht
- Het Bonnefantenmuseum in Maastricht
- Het Natuurhistorisch Museum in Maastricht
- Mergelrijk in Valkenburg
- Het Miljoenenlijntje, een museum op rails in Zuid-Limburg
- Het Continium in Kerkrade
- Ga op wereldreis in GaiaZoo Kerkrade
KidsErOpUit is te volgen opFacebook,InstagramenX (voorheen Twitter).
