Bialowieza Nationaal Park is bekend van de grote populatie bizons en het enige oerbos in Europa. Saskia kent het gebied van de beroemde Poolse wodka met een grasspriet in de fles en een plaatje van een bizon erop, een herinnering uit haar studententijd. Gaat ze bij haar bezoek aan dit gebied de bizon echt zien in het oerbos?
Bialowieza Nationaal Park bezoeken
“Nee, er is vandaag geen gids meer beschikbaar. Misschien morgen of overmorgen.” Ik sta bij het informatiebureau van het nationaal park. “We hebben wel een Duitse gids” gaat de dame verder. Hmm, ik spreek nauwelijks Duits en ‘versteh es ein beetje’. Ze pakt de telefoon en ratelt in het Pools door de telefoonhoorn. “Morgenochtend 7.30 uur, ok?” checkt ze. Ik kijk de rest van het gezin snel aan en knik bevestigend. De 10-jarige pre-puber kijkt wat minder blij bij het tijdstip, maar slikt haar commentaar deze keer snel in.
Ik koop een kaart van Bialowieza Nationaal Park en vraag om tips voor vandaag. Ze adviseert om naar het wildreservaat te wandelen. Op de kaart is de route te zien. “Het is een mooie wandeling van 9 kilometer” vertelt de dame ons.
Ligging Bialowieza Nationaal Park:
Wandelroute Żebra Żubra naar wildreservaat Rezerwat Pokazowy Żubrów
We laten de auto op de parkeerplaats bij het informatiebureau staan en lopen Bialowieza uit. De zon brandt flink op onze hoofden. Langs de woningen vinden we hier en daar wat schaduw. Anders is het als we een stuk langs de weilanden lopen. “Kom, als je doorloopt ben je eerder bij het bos” spoor ik de kinderen aan. “Daar is schaduw en dus is het koeler.” Er klinkt wat gepruttel, maar toch lopen ze met stevige stappen achter me aan. We passeren het openluchtmuseum en dan zijn we bijna bij het bos.
Wandelroute Żebra Żubra begint met een planken pad. Precies iets voor onze 10-jarige dochter en mij. Wij lopen beide goed op vlak terrein, in tegenstelling tot de mannelijke helft van ons gezin.
Ik kijk verwonderd naar het bos. Het heeft iets bekends. In Nederland wonen we in de buurt van de bossen, dit type landschap is ons niet vreemd. Toch is het hier anders. De variatie in de begroeiing valt op, net als de natuurlijke manier waarom de bomen en onderliggende begroeiing zich tot elkaar verhouden. Hoe ver ik kan kijken zie ik bos. Geen open ruimtes of een ander wandelpad. De bladeren filteren het zonlicht. Waar we meer blauwe lucht zien, zie ik jonge bomen staan.
Wildreservaat Rezerwat Pokazowy Żubrów
Na een wandeling van circa 4,5 kilometer komen we bij de ingang vanRezerwat Pokazowy Żubrów. We bekijken eerst het informatiecentrum waar we veel opsteken over de dieren die in deze omgeving leven.
Vol in de zon ligt een speeltuintje waar onze zoon meteen heen rent. “Sorry, nu even niet. Het is voor ons echt veel te warm om hier te zitten” zeg ik tegen hem. Even kijkt hij teleurgesteld, maar hij snapt wat we bedoelen en is nieuwsgierig naar de dieren die we gaan zien.
Wolven
Konikpaarden en een lynx passeren we. Bij het wolvenverblijf lopen twee wolven heen en weer. De ene wolf doet een plas en de andere wolf plast er daarna overheen. Ze snuffelen aan elkaar en kwispelen met hun staart. “Zo dichtbij heb ik een wolf nooit gezien” zegt onze zoon en hij probeert contact te krijgen met de dieren door ze aan te kijken.
Bizons
We lopen voorbij de reeën en zien achterin een ander verblijf bizons liggen. In de donkere schaduw zijn ze nauwelijks zichtbaar. Een stukje verderop staan twee bizons in aparte verblijven, het blijken hybride bizons te zijn. Oftewel niet 100% de Europese bizon. Via een ander wandelpad kunnen we toch dichterbij de bizons komen die in de schaduw liggen. Wat een bijzondere dieren zijn het. Het idee dat er 1100 van deze joekels hier in de bossen lopen vind ik best een raar idee.
Eland
“Kijk, daar in de schaduw ligt een eland” wijst mijn man. Die hadden we bijna gemist. Een stukje verderop ligt er een vlakbij het hekwerk, die kunnen we goed zien. “Zo eentje hadden we in Zweden bijna tegen de auto” vertelt onze dochter aan haar broertje, ze herinnert zich het goed, al is het alweer vier jaar geleden. Onze zoon probeert de aandacht van de eland te trekken: “Moose, moes, moos, kijk eens.” En ja hoor, het dier draait zijn kop onze kant op.
Rezerwat Pokazowy Żubrów is niet heel goot. We zien nog zwijnen en een ander soort ree, dan zit ons rondje er alweer op. “Leven al deze dieren hier echt in het wild?” checken de kinderen. Dat klopt. Hebben we ze mooi allemaal al gespot.
Van Rezerwat Pokazowy Żubrów terug naar Bialowieza
Via een ander wandelpad lopen we terug naar Bialowieza. Na zo’n twee kilometer door het bos komen we bij de doorgaande weg. Daar lopen we een stuk langs, niet heel prettig met die auto’s die ons rakelings passeren. Ook de weg door Bialowieza zelf is lang en saai. “Ik heb bij de parkeerplaats een ijskar gezien” hint onze dochter mij. Daar hoef ik geen seconde over na te denken: “Nog even volhouden jongens, we gaan straks een ijsje kopen!” Net het laatste zetje dat iedereen nodig heeft om door te lopen.
Praktische informatieŻebra Żubra en wildreservaat
Wandelen naar het wildreservaat via Żebra Żubra is een leuke route. We adviseren om op de kleine parkeerplaats bij de start van Żebra Żubra te parkeren en dezelfde route heen en terug te lopen. Deze route is ook mogelijk met een wandelwagen.
Entreeprijs voor het wildreservaat is 10 zloty (circa 2,35 euro) voor volwassenen en 5 zloty (circa 1,17 euro) voor kinderen. De tentoonstelling in het entreegebouw is gratis te bezoeken.
Met een gids het beschermde oerbos in
De volgende ochtend staan we om 7.30 uur bij het informatiekantoor van Bialowieza Nationaal Park. We zijn de enige vroege vogels. Hoewel…. Sommige excursies vertrekken al rond zonsopkomst, die mensen zijn allang in het gebied of alweer terug. Onze gids komt eraan en stelt zich voor. We gaan meteen van start, want hij heeft aansluitend een andere groep.
Paleispark in Bialowieza Nationaal Park
De gids neemt ons mee naar de houten brug die wij aanzien voor de entree naar het beschermde gebied. “Dit is het paleispark” start de gids zijn verhaal “Het is in Engelse stijl aangelegd en bevat veel verschillende soorten bomen, ook soorten die niet van nature in het nationaal park thuishoren.” Bialowieza Nationaal Park blijkt in het verleden het jachtdomein te zijn geweest van Russische tsaren. Het oorspronkelijke paleis is helaas verwoest in de Tweede Wereldoorlog, nu staat er op die plek een hotel, museum en het hoofdkantoor van het nationaal park. Alleen een poortgebouw is bewaard gebleven.
Terwijl we door het park lopen vertelt de gids meer over de soorten die hier voorkomen. Eerlijk gezegd wil ik maar een ding: naar het beschermde deel van Bialowieza Nationaal Park!
Oerbos in Bialowieza Nationaal Park
Dan staan we bij de poort naar het oerbos. Op een kaart laat de gids zien waar we nu zijn, waar we heen lopen en hij wijst aan waar de lange excursies heengaan. “Dwars door het nationaal park loopt de grens met Wit-Rusland. Daar hebben de Russen een hek geplaatst. Het is ook de grens van de Europese Unie. Nu zijn we blij met het hek, want het zorgt ervoor dat de Europese bizons in het Poolse deel niet mengen met de hybride bizons in Wit-Rusland” vertelt hij.
De natuur kan haar gang gaan
We openen het hek en stappen het oerbos in. He, dit lijkt best op wat we bij Żebra Żubra hebben gezien, bedenk ik me. “In dit deel van het Nationaal Park laten we de natuur volledig z’n gang gaan. Alleen als een boom op een pad valt zagen we er een stuk uit zodat we erlangs kunnen. Dat stuk van de boom leggen we langs het pad” leren we. “Als je de lange excursie doet dan kom je op plekken waar we zelfs dat niet doen en dan moet je over boomstammen heen klimmen” vervolgt hij zijn verhaal. En ja, dan valt het op dat we hier in echt ‘oude’ natuur staan. Oude bomen die omgevallen zijn zien we in verschillende stadia liggen.
Muggen in het Oerbos
Voordat we het park ingaan zijn we gewezen op de parkregels. “Geen dieren meenemen of doden, dus ook geen muggen doodslaan” grapt de gids. Hmm, dat laatste is lastig. Na 5 minuten in het park smeren we ons in met Deet. Geen overbodige luxe hier. “In het voorjaar zijn er veel meer muggen, dan kun je niet eens stil blijven staan zonder te worden belaagd” vertelt de gids. Toch jammer, want juist in die periode is het hier nog mooier. Net voordat de blaadjes aan de bomen zitten is het op de grond een kleurrijk tapijt van bloemen.
Paddenstoelen en spechten
De gids vertelt over paddestoelen en spechten. Twee soorten die van grote invloed zijn in het gebied. Bij een omgevallen boom kunnen we de gaten van de spechten erg goed zien. De gids geeft zoon C. een stok: “Voel maar eens hoe diep het gat is.” Dat laat C. zich geen twee keer zeggen. Het ene gat blijkt vrij ondiep te zijn, maar het tweede gat is zo diep dat zijn stok er bijna helemaal in verdwijnt. Later mogen we zelfs aan paddenstoelen voelen.
Bialowieza en de geschiedenis
“Als je die kant opgaat en vijf kilometer loopt, dan sta je in Wit-Rusland” wijst de gids ons aan. De grens hier overgaan mag niet. De gids gebruikt dit moment om meer te vertellen over de geschiedenis van Bialowieza Nationaal Park. Hij wijst ons enkele kruizen en een monument aan, ter nagedachtenis aan diegenen die tijdens de Tweede Wereldoorlog hier zijn gestorven.
Excursie inkorten
Nadat we ongeveer 2/3 van de route hebben gelopen, krijgen we de mogelijkheid om de excursie in te korten. Ik kan me voorstellen dat je hier met kinderen voor kiest. Deze korte excursie duurt drie uur en dat is best lang voor kinderen, hoewel de afstand van 4,5 kilometer geen belemmering voor hen is.
Wij kiezen ervoor de complete route te doen omdat de kinderen op dat moment nog geen tekenen vertonen van verveling. Die signalen komen even later wel. Zeker als de verhalen van de gids steeds op hetzelfde basisprincipe van de kringloop van het bos neer komen, haken ze af. Op andere momenten kan dat leiden tot onderling geruzie, deze keer verbroedert het juist. Ze slaan de armen om elkaar heen en lopen zo samen verder. Ze zoeken naar dennenappels en eikels en kletsen daarover.
Over het vlonderpad
Het laatste deel van de wandelroute gaat over een vlonderpad. Die had ik hier niet verwacht en ik vraag de gids ernaar. “Het is deze zomer heel droog, maar grote delen van het jaar is dit deel moeras. Als we dit pad niet hadden dan kunnen we hier niet komen.” Toch iets meer menselijk ingrijpen dan ik had verwacht….
Wildlife in het Oerbos
Net voorbij het vlonderpad zie ik opeens een grote bruine vogel voorbij vliegen. Wat een indrukwekkend gezicht. Voordat ik iedereen erop kan wijzen is de vogel alweer weg. De gids hoort mijn beschrijving en vertelt dat ik een buizerd heb gezien. Ha, toch ‘wildlife’ gespot. Even later zien we twee spechten om een boom heen vliegen. Nu kan de rest van het gezien ook zeggen dat ze dieren hebben gezien.
“Bizons zijn heel schuw” vertelt de gids. “Die zie je niet snel, zeker midden op de dag niet”. Gelukkig hebben we die al in het wildreservaat gezien. Van de wilde zwijnen zien we de sporen in het bos. Grote stukken omgewoelde grond verraden waar ze zijn geweest.
Opeens zien we de entreepoort alweer. Dat is best snel gegaan. De gids verlaat ons hier, hij moet snel naar het informatiekantoor voor de volgende groep. Wij lopen in een lager tempo terug naar de parkeerplaats.
Overnachten in Bialowieza
Wij overnachten op een boerderij op ongeveer een half uur rijden van het beschermde deel van het nationaal park. Mogelijk komt het door de warme zomer, maar er waren heel veel vliegen en af toe roken we de kippenschuur goed. Voor kinderen is er een leuk speeltoestel en er zijn hangmatten. Het appartement is modern ingericht. Je vindt deze accommodatie op Booking.com.
In Bialowieza zelf zijn de accommodaties duurder dan op een half uur rijden. Als je kiest voor excursies rond zonsopgang of zonsondergang is het wel handig om in het dorp zelf te slapen. Bekijk het complete aanbod in Bialowieza hier.
Bialowieza Nationaal Park met kinderen bezoeken
Hoewel onze excursie van drie uur aanbevolen wordt als ‘family friendly’, is het voor kinderen best een lange tour. Het wandeltempo ligt laag, juist dat geslenter is vermoeiend. Wij hebben de verhalen van de gids elke keer voor de kinderen vertaalt, dat gaat op zich prima. Al mist de spontaniteit van het zelf vragen stellen hierdoor wel.
Tijdens ons bezoek aan Bialowieza Nationaal Park is onze dochter bijna 11 jaar en onze zoon net 9 jaar. Wat mij betreft ook wel zo’n beetje de minimum leeftijd voor de excursie met gids in het oerbos. Hele jonge kinderen kun je wel meenemen in een draagzak. Met kinderen in de leeftijd van 3 t/m 8 jaar raden we aan om alleen Żebra Żubra te lopen en het wildreservaat te bezoeken.
Heb je oudere kinderen of kinderen met een zeer bovengemiddelde interesse in natuur? Dan kun je een excursie bij zonsopkomst of zonsondergang overwegen. Zorg dat je kleding in camouflage kleuren bij je hebt en neem een verrekijker mee.
Praktische informatie Bialowieze Nationaal Park
Bialowieza Nationaal Park is vrij toegankelijk. Voor het streng beschermde gedeelte moet je entree betalen, voor volwassenen is dat 6 zloty (circa 1,40 euro) en voor kinderen 3 zloty (circa 70 cent). Dit gedeelte is alleen toegankelijk met gids. Daarvoor betaal je een vast bedrag per gids, ongeacht de grootte van je groep. Voor de kortste excursie van 3 uur betalen we 258 zloty (circa 60,40 euro). Groepen worden door het informatiebureau niet samengevoegd. Als je de kosten wilt delen zul je dus zelf een grotere groep moeten vormen. Afhankelijk van de excursie geldt er een maximum aantal deelnemers.
De beschikbaarheid van de Engelstalige gidsen is beperkt. Afhankelijk van de tijd die je ter plaatse hebt, is het aan te raden om vooraf per mail een gids te reserveren. Mocht je meer dan enkele dagen in Bialowieza zijn, dan kun je op de bonnefooi gaan en op de eerste dag van je verblijf je excursies vastleggen. Wij zijn twee dagen in deze omgeving en ons lukt het nog net om de laatste beschikbare gids te boeken.
Parkeren bij Bialowieza Nationaal Park (bij het beschermde gedeelte) kost een paar zloty, tenminste, als er iemand aanwezig is om het geld te innen. ’s Ochtends vroeg en aan het einde van de middag hebben we er niemand gezien en kun je gratis parkeren.
Alle genoemde prijzen zijn uit 2018.
Meer lezen
Op zoek naar meer ideeën voor een vakantie in Polen? Klik & kijk voor meer inspiratie:
KidsErOpUit is te volgen opFacebook,InstagramenX (voorheen Twitter).
