Tijdens een verblijf in de regio Saksen in Duitsland overnacht blogger Fieke in Schloss Colditz. In de Tweede Wereldoorlog was dit slot een gevangenis. De kinderen van Fieke zijn net te jong voor de echte oorlogsverhalen, maar de rondleiding over de 300 ontsnappingspogingen van de geallieerde krijgsgevangenen vinden ze erg interessant.
De Duitse regio Saksen in het oosten van Duitsland
De Duitse regio Saksen is te vinden bij de Poolse en Tsjechische grens. In de driehoek Dresden, Leipzig en Chemnitz ligt het plaatsje Colditz. We rijden over kronkelende weggetjes door het glooiende landschap. Het is oktober en de omgeving is prachtig. De blauwe lucht steek fel af tegen het geel, rood, bruin en groen van de herfstbladeren.
Schloss Colditz in Saksen
Als we het dorpje Colditz binnenrijden zien we direct Schloss Colditz liggen. Het grote, hooggelegen, witte slot op de rotswand is niet te missen. “Wat is het groot” roept dochter J. Achter het slot liggen de bossen en aan de ander kant het dorpje.
We parkeren de auto naast de ingang van het slot en lopen via de brug naar binnen. Om een groot rechthoekig middenterrein ligt het vijf verdiepingen hoge slot. We zijn direct onder de indruk. Later blijkt dat maar de helft van het slot te zijn. Aan dit binnenplein ligt de Jeugdherberg. Aan het tweede binnenplein bevindt zich het museum.
Geschiedenis Schloss Colditz
Het huidige Schloss Colditz is in de 17de eeuw gebouwd op de fundering van een middeleeuws kasteel. Deze middeleeuwse fundering is nog steeds goed zichtbaar. Sinds de 17de eeuw is het slot steeds verder uitgebreid en telde het uiteindelijk 700 kamers. Het slot heeft door de jaren heen verschillende functies gehad. Het was de verblijfplaats van jagers, een ziekenhuis voor de krankzinnigen en een sanatorium. Toen de Nazi’s in 1933 aan de macht kwamen werd Schloss Colditz een gevangenis voor communisten, homoseksuelen, joden en gehandicapten. In 1939 kreeg het slot de functie van krijgsgevangenenkamp.
Men dacht dat de ligging van het slot ideaal was voor een gevangenenkamp. Er waren maar twee in- en uitgangen en het slot stond op een 30 meter hoge rotswand. Alle ramen werden voorzien van tralies en de nodige bewaking werd ingezet.
Rondleiding door Schloss Colditz met kinderen
Bij een bezoek aan de regio Saksen, met daarin de stad Dresden, ontkom je niet aan het verleden en dus ook niet aan de Tweede Wereldoorlog. Ik vind het belangrijk dat onze kinderen hier over leren maar wel als de tijd daar rijp voor is. Een bezoek aan een echt oorlogsmuseum vind ik voor de twee jongste nog te vroeg. Als ik lees over de ontspanningsrondleiding in slot Colditz spreekt het me gelijk aan. Wel de oorlog aanraken maar met de insteek van bijzondere ontspanningspogingen. Spannende verhalen dus. De kinderen zijn direct benieuwd naar de rondleiding.
Engelstalige rondleiding, kan dat met kinderen?
Wij hebben geboekt voor de Engelstalige rondleiding en blijken bij aankomst de enige deelnemers te zijn. Fijn zo’n privé rondleiding. De kinderen zijn niet zo enthousiast. “Waarom zijn de rondleidingen nooit in het Nederlands?” roept dochter R. een beetje geïrriteerd. “Ik vraag aan de gids om ons tijd te geven om alles te vertalen” stel ik haar gerust “Dan hoeven jullie niet te veel te wachten”. De gids vindt het geen probleem en al snel merken we dat hij qua informatie goed weet wat kinderen wel en niet aanspreekt.
Krijgsgevangenen in Schloss Colditz tijdens de Tweede Wereldoorlog
De gids vertelt dat er gedurende de Tweede Wereldoorlog 1400 krijgsgevangenen uit o.a. Frankrijk, Engeland en Nederland in het slot zaten. Het ging om vluchtgevaarlijke geallieerde officieren. De Duitse bewaarders hadden enig respect voor de officieren en moesten zich aan de conventie van Genève houden. Hierdoor hadden de krijgsgevangenen het relatief goed. De gevangenen mochten post ontvangen en versturen. Ze hadden de beschikking over een bibliotheek en werkplaats. Als de gevangenen op basis van de conventie van Genève om meer bewegingsruimte vragen, mogen ze regelmatig een potje voetballen buiten de poorten van het slot.
300 ontsnappingspogingen uit Schloss Colditz
De combinatie van deze voorzieningen en het behoorlijke opleidingsniveau van de officieren zorgt voor 300 ontsnappingspogingen in 5 jaar tijd. “Hoeveel van deze pogingen zijn er geslaagd?” vraagt de gids aan ons. “Honderd!” roept zoon T. Het blijken er slechts 31 te zijn.
Op het terrein van het museum staan allemaal levensgrootte zwart/wit foto’s van gevangen. Deze gevangenen hebben allemaal een ontspanningspoging gedaan en zijn op de foto gezet toen ze betrapt werden. De foto’s vormen de leidraad voor onze rondleiding.
Ondergrondse gang naar buiten
We lopen met de gids mee naar een plek net buiten de binnenste muur. Hij wijst naar een diep gat: “Dit is de uitgang van een 44 meter lange gang die de gevangenen hebben gegraven. Zie jullie hier iets geks?”. We kijken om ons heen en zien niets bijzonders. De gids wijst ons op de buitenmuur van het slot. Dan snappen we meteen wat hij bedoelt, de gevangenen hebben niet ver genoeg gegraven. Ze moesten nog een paar meter verder graven, maar werden betrapt voordat ze dit konden doen. De gevangenen hadden al het steen uit de gang tussen de vloerdelen verstopt. Als op een dag deze vloer instort en de bewakers het lavagesteente zien, weten ze direct dat er in het oude fundament wordt gegraven.
Maar waar begon die gang? We lopen via het tweede binnenplein naar de kerk. Daar zien we een deel van de gangen direct onder de vloer lopen. Een stukje verder gaat het acht meter de diepte in. J. snapt er niks van: “Hoe klommen ze dan naar boven en beneden zonder trap?” en “Hoorde niemand ze dan graven?” vraagt ze. Onze gids heeft overal antwoord op. Hij vertelt dat er altijd een gevangene op het kerkorgel aan het spelen was als er gegraven werd, dan hoorde niemand het graven.
We leren over allerlei verschillende trucjes die ze hadden. Zo hadden ze twee poppen gemaakt die er als gevangenen uitzagen. Deze namen ze mee naar het binnenplein als de gevangen tweemaal daags geteld moesten worden. Twee andere gevangenen bleven dan graven. Uit de ogen van de kinderen straalt de verbazing af. We vervolgen onze weg naar de wijnkelder waar het begin van de gang blijkt te zijn. Hier leren we hoe ze zuurstof en licht in de gangen brachten. De vragen over ‘hoe’ en ‘wat’ blijven maar komen bij de kinderen.
Nog veel meer verhalen over ontsnappingspogingen.
We delen in dit blog niet alle ontsnappingsverhalen, dat zou jammer zijn. Daar zijn ze veel te spannend en verrassend voor. Maar je moet denken aan het maken van kleding, uit een raam klimmen en gebruik maken van de mensen die het slot in kwamen. Ook bekijken we de isoleercel waar je 28 dagen moest verblijven na een ontsnappingspoging.
Mocht je ooit het verhaal horen dan er gevangenen zijn geweest die met een zelfgebouwd vliegtuig uit slot Colditz wilden ontsnappen, dan kan ik je nu vertellen dat deze verhalen kloppen. De dagen na onze rondleiding blijven de vragen over dat vliegtuig en hoe ze wilden ontsnappen steeds weer terugkomen.
Museum in Schloss Colditz
Na ruim een uur zijn we aan het eind van de rondleiding door Schloss Colditz. De gids vraagt ons of we het museum in het slot al bezocht hebben. Nee, dat was er nog niet van gekomen. Hij adviseert ons alsnog te gaan.
Het museum is niet groot maar we vinden er foto’s en attributen uit de verhalen die we tijdens de rondleiding hebben gehoord. We lezen over de andere ontsnappingspogingen die tijdens de rondleiding niet aan de orde zijn gekomen. De meiden zijn verbaasd dat de Duitsers het geweer van papier maché voor echt hebben aangezien. “Je ziet toch zo dat dat nep is” roepen ze in koor. De houten naaimachine die de gevangenen gemaakt hebben maakt ook indruk. Het bezoek aan het museum is een mooie afsluiting.
Ik adviseer om het museum na de rondleiding te bezoeken. De verhalen zijn dan bekend en de kinderen herkennen de attributen.
Overnachten in Schloss Colditz
Wij overnachten in Schloss Colditz in de jeugdherberg. Net zoals Stayokay in Nederland richt deze jeugdherberg zich ook op gezinnen. Wij verblijven 3 dagen in een familiekamer. De kamer is ruim en is voor zes personen. In de kamer staan 3 stapelbedden, kasten en een grote tafel met krukjes. Ook heb je een eigen toilet en badkamer met douche. De inrichting van de kamer is basis maar prima.
Op de begane grond is de ontbijtruimte waar in de ochtend het ontbijtbuffet is. Er is keuze genoeg, verschillende soorten brood, yoghurt, cereal, beleg, eieren en vers fruit liggen er voor ons klaar. De toaster is favoriet bij de kinderen. In spanning wachten ze af tot het brood klaar is en eruit springt, en springen doet het! In de zomer kun je buiten op het terras ontbijten.
Op de begane grond bevindt zich ook de receptie. Het personeel is vriendelijk en behulpzaam. Je kunt hier terecht voor een drankje of een snack. Als je niet op je kamer wilt zitten, dan kun je terecht in de ontbijtruimte of op de grote banken bij de receptie. Iets verderop is een kamer met tafeltennis en air-hockey. Omdat de ingang van de jeugdherberg aan het grote binnenplein ligt, kunnen kinderen hier heerlijk vrij rondrennen.
Handig om te weten over Schloss Colditz
De rondleidingen in Schloss Colditz worden zowel in het Engels als in het Duits gegeven. Onze jongste van 5 vond de rondleiding al erg interessant en ook wijzelf hebben echt geboeid naar alle verhalen geluisterd. In de zomermaanden vinden er drie rondleidingen per dag plaats, in de wintermaanden twee.
De rondleiding is niet geschikt om met een kinderwagen te doen, je moet verschillende trappen op.
Meer informatie over het slot en de tijden van rondleidingen zijn te vinden op de website van het slot.
Een familieticket voor het museum kost 29,50 euro (prijspeil 2017). Let op, je kan bij het museum niet pinnen.
Meer lezen
Op zoek naar meer tips voor Duitsland? Klik & kijk voor meer inspiratie:
- Stedentrip Berlijn met kinderen
- Restanten van de Berlijnse Muur met kinderen bezoeken
- Stedentrip Neurenberg
- Direct naar alle blogs over Duitsland
KidsErOpUit is te volgen op Facebook, Instagram en X (voorheen Twitter).
Dit blog is tot stand gekomen in samenwerking met regio Saksen. Zoals je van ons gewend bent delen we altijd eerlijk onze eigen mening en ervaringen.
